دکتر علی حیدری کاندیدای دکترای تخصصی فیزیوتراپی از دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی فیزیوتراپی جاویدان در حیطه های تخصصی ارتوپدی، نورولوژی ، فیزیوتراپی کف لگن و … فعالیت می‌کند.
مقدمه
اختلالات جنسی مختلفی وجود دارند که می‌توانند تاثیرات مخربی بر زندگی جنسی و روانی افراد داشته باشند. یکی از این اختلالات، واژینیسموس است که ممکن است بسیاری از زنان را تحت تأثیر قرار دهد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله به بررسی دقیق واژینیسموس و روش‌های درمانی مؤثر با استفاده از فیزیوتراپی خواهیم پرداخت.
شناخت واژینیسموس
واژینیسموس چیست؟ واژینیسموس به انقباض غیر ارادی عضلات کف لگن در هنگام تلاش برای دخول جنسی، معاینه پزشکی یا حتی وارد کردن تامپون گفته می‌شود. این انقباضات می‌توانند باعث درد و ناراحتی شدید در فرد شوند و در نتیجه فعالیت‌های جنسی نرمال را مختل کنند. بنابراین، شناخت علل و مراحل تشخیص و درمان آن از اهمیت بسزایی برخوردار است.
علل واژینیسموس
علت های مختلفی می‌توانند منجر به ایجاد واژینیسموس شوند که به دو دسته عوامل روانی و جسمی تقسیم می‌شوند:
عوامل روانی:
ترس از درد:
یکی از علل شایع واژینیسموس ترس از تجربه درد و ناراحتی ناشی از دخول جنسی است.
تجربه‌های تلخ گذشته:
تجربه‌های ناخوشایند مثل تجاوز جنسی یا ضربه‌های روانی می‌توانند باعث ایجاد واژینیسموس شوند.
تربیت جنسی محافظه‌کارانه:
تربیت جنسی سختگیرانه و باورهای غلط درباره جنسیت می‌تواند عامل مؤثری باشد.
اضطراب و استرس:
استرس و اضطراب‌های روزمره نیز می‌توانند یکی از دلایل ایجاد انقباضات غیر ارادی در عضلات کف لگن باشند.
عوامل جسمی:
آسیب یا جراحی در منطقه تناسلی:
بعضی از آسیب‌ها یا جراحی‌ها می‌توانند منجر به ایجاد واژینیسموس شوند.
عفونت‌های واژینال یا ادراری:
عفونت‌های مختلف نیز می‌توانند به این مشکل دامن زنند.
مشکلات هورمونی:
اختلالات هورمونی نیز می‌توانند عامل دیگری در بروز واژینیسموس باشند.
تشخیص واژینیسموس
برای اینکه بتوانیم درک کنیم “واژینیسموس چیست” باید به تشخیص درست آن بپردازیم. این تشخیص معمولاً به وسیله مشاوره پزشکی و معاینه فیزیکی انجام می‌گیرد. پزشک ممکن است سوالاتی درباره تاریخچه جنسی، علائم و تجربیات گذشته فرد بپرسد. آزمون فیزیکی نیز برای بررسی عضلات کف لگن و شفق‌های واژن انجام می‌شود.
راه‌های درمان واژینیسموس
روش‌های مختلفی برای درمان واژینیسموس وجود دارد که یکی از مؤثرترین آنها فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی با تمرکز بر تمرینات تقویتی و آرام‌سازی عضلات کف لگن می‌تواند به طور موثری به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به واژینیسموس کمک کند.
فیزیوتراپی برای درمان واژینیسموس
یکی از روش‌های غیر دارویی و موثر برای درمان واژینیسموس،فیزیوتراپی می‌باشد که بر تمرینات تقویتی و آرام‌سازی عضلات کف لگن متمرکز است. این روش شامل تکنیک‌های مختلفی است که در زیر به جزئیات آنها پرداخته‌ایم:
1. تمرینات کگل (Kegel):
تمرینات کگل یکی از روش‌های شناخته‌شده و موثر برای تقویت عضلات کف لگن است. این تمرینات به صورت فشردن و آزاد کردن متناوب عضلات کف لگن انجام می‌شوند. انجام منظم تمرینات کگل به تقویت عضلات کف لگن کمک می‌کند و از همین رو می‌تواند کنترل بیشتری بر آنها فراهم کرده و انقباضات غیر ارادی را کاهش دهد. این تمرینات باید حداقل سه بار در روز تکرار شوند و می‌توانند تحت نظر یک فیزیوتراپیست انجام شوند.
2. بیوفیدبک (Biofeedback):
بیوفیدبک یک روش علمی است که با استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی، فعالیت عضلات کف لگن را به کاربر نشان می‌دهد. این روش کمک می‌کند تا فرد بتواند کنترل دقیق‌تری بر عضلات خود داشته باشد و از میزان انقباضات غیر ارادی بکاهد. بیوفیدبک می‌تواند به عنوان یک ابزار آموزشی برای کمک به فرد در understanding تشخیص انقباضات درست و اشتباه عضلات کف لگن مفید باشد.
3. تحریک الکتریکی عضلات (Electrical Stimulation):
تحریک الکتریکی عضلات یکی از روش‌های مدرن در فیزیوتراپی برای درمان واژینیسموس است. در این روش از تحریکات الکتریکی ضعیف برای تقویت عضلات کف لگن استفاده می‌شود. این روش می‌تواند باعث بهبود کارایی عضلات و کاهش انقباضات غیر ارادی شود. بسیاری از بیماران با استفاده از این روش شاهد بهبود قابل توجهی در شرایط خود بوده‌اند.
4. تکنیک‌های آرام‌سازی (Relaxation Techniques):
تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تمرینات تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب که ممکن است عامل تشدید واژینیسموس باشند، کمک کنند. این تکنیک‌ها باعث می‌شوند عضلات کف لگن در حالت آرامش قرار بگیرند و به کاهش انقباضات غیر ارادی کمک می‌کنند. تمرینات تنفسی به ویژه می‌تواند به عنوان یک ابزار کارآمد برای کنترل فوری انقباضات عضلات کف لگن مورد استفاده قرار گیرد.
5. استفاده از دیلاتورها:
دیلاتورها ابزارهای سیلیکونی یا پلاستیکی با اندازه‌های مختلف هستند که به کمک آنها می‌توان به تدریج اندازه واژن را افزایش داد. فیزیوتراپیست‌ها معمولاً آموزش استفاده صحیح از دیلاتورها را به بیماران می‌دهند. استفاده منظم و تدریجی از دیلاتورها می‌تواند باعث کاهش حساسیت واژن و افزایش تحمل آن در برابر دخول شود. این روش نه تنها فیزیکی بلکه روانی است و به بیماران کمک می‌کند تا با کنترل بیشتر بر روی بدن خود، آرامش بیشتری پیدا کنند.
مزایای فیزیوتراپی در درمان واژینیسموس
غیر دارویی بودن:
فیزیوتراپی برای درمان واژینیسموس نیاز به مصرف دارو ندارد و از این رو عوارض جانبی کمتری نسبت به روش‌های دارویی دارد.
تقویت عضلات کف لگن:
با انجام تمرینات فیزیوتراپی، عضلات کف لگن قوی‌تر شده و مشکلات انقباضات غیر ارادی کاهش می‌یابد.
کاهش استرس و اضطراب:
تکنیک‌های آرام‌سازی و تمرینات تنفس عمیق به کاهش استرس و اضطراب که ممکن است عامل تشدید واژینیسموس باشند، کمک می‌کنند.
بهبود کیفیت زندگی جنسی:
با کاهش درد و ناراحتی ناشی از واژینیسموس، فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی جنسی و افزایش رضایت از روابط جنسی کمک کند.
مواردی که باید در نظر گرفته شوند
درمان واژینیسموس از طریق فیزیوتراپی نیاز به همکاری و تعهد بیمار دارد. تمرینات باید به صورت منظم و تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شوند. همچنین مهم است که بیماران از هر گونه تغییر یا بهبود وضعیت خود با پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت نمایند. برنامه‌ریزی مناسب و پیگیری جلسات درمانی می‌تواند تأثیرات قابل ملاحظه‌ای بر بهبود وضعیت بیمار داشته باشد.
نتیجه‌گیری
واژینیسموس یکی از مشکلات جنسی است که می‌تواند تاثیرات جدی بر زندگی زناشویی و سلامت روانی افراد داشته باشد. با این حال، خوشبختانه روش‌های موثری برای درمان این مشکل وجود دارد که یکی از آنها فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی با تمرکز بر تمرینات تقویتی و آرام‌سازی عضلات کف لگن می‌تواند به طور مؤثری به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به واژینیسموس کمک کند.
اگر شما یا عزیزانتان از واژینیسموس رنج می‌برید، مشاوره با یک متخصص فیزیوتراپی و آغاز برنامه درمانی می‌تواند اولین قدم مؤثر برای بازیابی کیفیت زندگی و بهبود سلامت جنسی شما باشد. به خاطر داشته باشید که ارتباط مستمر با پزشک و فیزیوتراپیست و پیگیری دقیق برنامه‌های درمانی می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود وضعیت شما داشته باشد.
بدون دیدگاه